W dniu 6 kwietnia 2022 r. Anatolij Chromow, szef Państwowej Służby Archiwalnej Ukrainy, wziął udział w spotkaniu on-line, przygotowanym z pomocą amerykańskich kolegów z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley, w którym jedenastu przedstawicieli ukraińskich bibliotek i archiwów wypowiadało się na temat aktualnej sytuacji tychże instytucji i infrastruktury informacyjnej podczas rosyjskiej agresji na Ukrainę. Mówiąc o Państwowej Służbie Archiwalnej Ukrainy jako instytucji realizującej politykę państwa w sferze archiwalnej, A.Chromow podkreślił, że „Ukraina jest jednym z krajów Europy i ochrona archiwów jest ważna, ponieważ przechowuje ona 86 mln jednostek zawierających dokumenty od XII w. do chwili obecnej, i jest to nie tylko historia Ukrainy, ale także innych narodów Europy, historia świata ”. Historia Ameryki również - takie osoby, jak Antony Blinken(sekretarz stanu USA) czy Victoria Nuland (asystent sekretarza stanu), mają swoje korzenie na Ukrainie - wiele dokumentów w ukraińskich archiwach dotyczy genealogii znanych osób ze Stanów Zjednoczonych, z kręgów rządowych, show-biznesu, Hollywood itd.

W pierwszych dniach agresji Rosji na Ukrainę, według szefa Ukrdierżarchiwa, w archiwum Służby Bezpieczeństwa Ukrainy (Служба безпеки України) w Czernihowie zostało zniszczonych przechowywanych tam 12 tys. dokumentów KGB dotyczących stalinowskich represji przeciwko narodowi ukraińskiemu; uszkodzone zostały budynki archiwów państwowych obwodów charkowskiego i mikołajowskiego. „To wojna przeciwko wolności, przeciwko cywilom i pamięci narodowej” – powiedział A. Chromow. W swoim wystąpieniu wyraził wdzięczność Międzynarodowej Radzie Archiwów, za poparcie wniosku Państwowej Służby Archiwalnej Ukrainy o zakończenie współpracy z instytucjami agresora i jego zwolennikami. „Zorganizowaliśmy transfer kopii dokumentów zdigitalizowanych przez archiwa państwowe do przechowywania w chmurze Archiwów Narodowych Wielkiej Brytanii”, powiedział A. Chromow. „Obecnie do naszych archiwów organizowany jest transport sejfów ogniotrwałych otrzymanych od polskich kolegów”. W swoim przemówieniu A. Chromow podkreślał, że archiwa ukraińskie będą potrzebowały pomocy finansowej na odbudowę i dokończenie budowy podziemnych magazynów „aby zachować naszą historię”. „To nie pierwszy raz w historii walki ukraińsko-rosyjskiej, kiedy strona rosyjska kradnie nasze archiwa” - stało się to też w XVIII, XIX i XX wieku, kiedy dokumenty z ukraińskich archiwów były wywożone do centralnych archiwów państwowych w Moskwie i Sankt-Petersburgu. W 2014 r., kiedy Rosja zajęła terytorium Autonomicznej Republiki Krymu i Sewastopola, dokumenty ukraińskich archiwów uznano za część archiwów rosyjskich. Jednocześnie strona rosyjska twierdzi, że każdy dokument z okresu 1991-2014, okresu niepodległej Ukrainy, jest częścią rosyjskiej historii – mówi Anatolij Chromow. „Nie rozumiemy, jak można to zrobić bez badania tych dokumentów” – powiedział.

Źródło:
Голоси з України: українські бібліотеки та архіви в боротьбі проти російського вторгнення

oprac. Edyta Łaborewicz
AP Wrocław O/Legnica