Omówienie  "Archiwisty Polskiego" nr 2 (58) 2010

Studia i materiały
W artykule Stan zachowania źródeł do dziejów ziemi dobrzyńskiej w XIX w. Z warsztatu archiwisty i historyka Tomasz Dziki omawia bazę źródłową do wskazanego tematu, przechowywaną w archiwach państwowych, zaznaczając, iż nie są to wszystkie archiwa i wszystkie archiwalia. Autor skupił się na zasobie następujących archiwów: Archiwum Państwowego w Toruniu Oddział we Włocławku, Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie oraz Archiwum Państwowego w Płocku, uzupełniając wywód o informację o prasie płockiej znajdującej się w Bibliotece im. Zielińskich w Płocku. Wielka szkoda, iż autor nie podał informacji o pomocach archiwalnych do omówionych zespołów, co w znaczny sposób ułatwiłoby orientację co do dostępności materiałów.

Kolejny artykuł, autorstwa Agnieszki Lewandowskiej i zatytułowany Charakterystyka archiwów na ziemi radomskiej i ich zasobu do 1920 r. przedstawia stan kancelarii i archiwów urzędów radomskich od poł. XIX w., przede wszystkim zaś przepisy kancelaryjne i archiwalne tam obowiązujące oraz ich realizację.

Następnie Elżbieta Markowska w opracowaniu pt. Problem analizy i opisu treści jednostek archiwalnych w polskiej literaturze naukowej omawia stanowiska polskich archiwistów w powyższej kwestii, dzieląc ich na trzy grupy: do pierwszej zalicza tych, którzy uważają za wystarczający opis zawartości jednostki poprawnie sformułowany tytuł poszerzony o słowa kluczowe (m.in. K. Konarski, W. Kwiatkowska, Cz. Ohryzko-Włodarska), do drugiej należą m.in. B. Kroll, S. Nawrocki, R. Piechota: ich zdaniem tradycyjny system informacji, jest niewystarczający i wymaga zmian. Trzecia grupa (B. Ryszewski, M. Bandurka, W. Chorążyczewski i in.) postuluje zastąpienie stosowanego w archiwach inwentarza sumarycznego inwentarzem analitycznym, posiadającym znacznie rozszerzony opis zawartości jednostek. Autorka podkreśla, iż stanowisko ostatniej grupy archiwistów jest oparte na doświadczeniach archiwów w stosowaniu techniki komputerowej w trakcie opracowania pomocy archiwalnych. Elżbieta Markowska omawia też jedyny, jak stwierdza, sporządzony w archiwach państwowych inwentarz analityczny autorstwa Marii Trojanowskiej z AP Lublin Chełmski Konsystorz Greckokatolicki [1525] 1696-1875 [1905], wydany w 2003 r. Sygnalizuje także możliwości, jakie mogliby zastosować archiwiści, chcąc pogłębić opis jednostki archiwalnej: poprzez sporządzanie adnotacji, słów kluczowych czy streszczeń.

W kolejnym artykule, zatytułowanym Problemy z reprywatyzacją dziedzictwa kultury narodowej w Europie Środkowo-Wschodniej w latach 1989-2009 Dariusz Matelski przedstawia sposoby rozwiązania powyższej kwestii w Niemczech, Czechach, na Słowacji, na Węgrzech, Litwie, Ukrainie i w Polsce. Jako załącznik zamieszczono tu tekst „Zasad Konferencji Waszyngtońskiej z 3 grudnia 1998 roku na temat dzieł sztuki skonfiskowanych przez nazistów”.

Następnie Barbara Pazdoła omawia Historię Zakładów Górniczych „Lena” w Wilkowie w świetle zachowanych w archiwum legnickim archiwaliów. Przyczynek do dziejów górnictwa miedziowego na Dolnym Śląsku.

Kolejne działy „Archiwisty Polskiego” to:
ABC archiwisty zakładowego
Marek Konstankiewicz przedstawia Wykaz ważniejszych aktów prawnych regulujących zasady postępowania z dokumentacją (cz. XXXVI), obejmujący akty prawne, które weszły w życie w okresie od 1 stycznia do 31 marca 2010 r. i zostały opublikowane w Dzienniku Ustaw do nr 49 z 2010 r.
Recenzje i omówienia
- Z. Kiereś, S. Krupa, M. Węcki, Z dziejów Temidy na Górnym Śląsku. Źródła do dziejów wymiaru sprawiedliwości od XV do XX wieku w zasobie Archiwum Państwowego w Katowicach, wyd. AP Katowice i NDAP, Katowice 2008, ss. 154 (Dorota Drzewiecka).
Kronika:
- Sprawozdanie z działalności oddziału SAP w Legnicy w roku 2009 (Anna Modzelewska),
- Jubileusz 90-lecia Archiwum Państwowego w Piotrkowie Trybunalskim, Piotrków Trybunalski, 25 czerwca 2009 r. (Tomasz Matuszak),
- Sprawozdanie z konferencji naukowej Czasopisma naukowe bibliotek, archiwów, muzeów. Tradycje-role-perspektywy, Poznań, 4-5 marca 2010 r. (Tomasz Matuszak),
- Konferencja szkoleniowa Dokumentacja projektów finansowych i współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej – powstawanie, ocena merytoryczna, wartościowanie, archiwizacja, Wrocław, 12 października 2009 r.
In memoriam: Stefan Krzysztof Kuczyński (1938-2010)

Hanna Staszewska
AP Poznań