W dniach 17 – 18 czerwca 2016 r. w Bolesławcu odbyła się konferencja naukowa pt.: „Bolesławianie – nie przybyli znikąd. Wokół krajobrazu osadniczego Dolnego Śląska”.Organizatorami konferencji były bolesławieckie i wrocławskie instytucje nauki i kultury: Pracownia Atlasu Historycznego Instytutu Historycznego Uniwersytetu Wrocławskiego, Muzeum Ceramiki w Bolesławcu, Ośrodek Pamięć i Przyszłość we Wrocławiu, Archiwum Państwowe we Wrocławiu Oddział w Bolesławcu oraz Bolesławiecki Ośrodek Kultury-Międzynarodowe Centrum Ceramiki. Choć osią konferencji były, zagadnienia osadnicze powiatu bolesławieckiego, to w obszarze zainteresowań prelegentów znajdował się krajobraz osadniczy całego Dolnego Śląska. Przypomnijmy, że wyjątkowość powiatu bolesławieckiego polega na tym, że osiedlili się tutaj w sposób zwarty Polacy przesiedleni z Bośni w 1946 r. Wraz z repatriantami i przesiedleńcami z Kresów RP i innych ziem Polski, oraz Polaków z Francji stworzyli współczesne oblicze powiatu. Z zaprezentowanego materiału filmowego zrealizowanego z udziałem uczniów bolesławieckiego Gimnazjum Samorządowego nr 2 im. Polaków Zesłanych na Sybir, będących potomkami każdej z wymienionych grup, miasto i powiat bolesławiecki jawią się jako otwarta i tolerancyjna społeczności, kultywująca równocześnie własne odrębności. Tradycje i obyczaje, którymi chcą się wzajemnie dzielić. W pierwszej części konferencji zaprezentowały się bolesławieckie stowarzyszenia odwołujące się do różnych źródeł swojej tożsamości: Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich, Stowarzyszenia Reemigrantów z Bośni, ich Potomków oraz Przyjaciół, bolesławieckiego Koła Związku Sybiraków, grupy reemigrantów z Francji, Bolesławieckie Stowarzyszenie Kawaleryjskie im. 6. Pułku Ułanów Kaniowskich.

Przedstwawiciele stowarzyszeń (fot. MC)

Konferencja objęła znacznie szersze zagadnienia. Stąd pojawiła się tematyka powiatu średzkiego, Lubania i Karkonoszy, kartografii Śląska, a także karkonoskich wątków, obrazowanych unikatowym zbiorem zdjęć, legendarnych batalionów „Zośka” i „Parasol”. Wykorzystano szerokie spektrum różnych typów źródeł historycznych od archiwaliów, poprzez muzealia, wywiady i rodzinną tradycję ustną. Zaprezentowane źródła miały formę: dokumentów tekstowych (w tym form: poezji, biografii), prasy, kartografii, fotografii, sztuk plastycznych. Konferencji towarzyszyła wystawa fotografii autorstwa Barbary Schutty, zaprezentowana w bolesławieckim archiwum.  Dzięki tak różnorodnej eksploracji źródeł, sesja okazała się niezwykle bogata nie tylko w treści poznawcze, ale także warsztatowe. Ukazała mnogość podejść metodologicznych pozwalających wydobyć istotne informacje o faktach z przeszłości.

Prof. dr hab. Joanna Nowosielska-Sobel (fot. MC),
Barbara Grzybeki (fot. MC) i dr Edmund Maliński (fot. AK)

Zagadnienia dolnośląskie:

- dr hab. Joanna Nowosielska-Sobel, Analiza raportu „Tożsamość mieszkańców Dolnego Śląska” (2011 r.) w kontekście przeszłości historycznej regionu
- Natalia Kotrys, Człowiek chory w przestrzeni osadniczej Wrocławia w czasach Republiki Weimarskiej na przykładzie osiedla Pracze Odrzańskie
- dr hab. Piotr Pałys, Próby rewitalizacji w województwie dolnośląskim etnicum serbołużyckiego (1945–1948)
- prof. dr hab. Leszek Ziątkowski, Pamięć historyczna o żydowskiej ludności Dolnego Śląska
- dr hab. Filip Wolański, Historycy z misją – społeczna funkcja wrocławskich badań historii wczesnonowożytnego Śląska w latach 1945–1981
- dr Dariusz Przybytek, Mapy osadnicze Dolnego Śląska w okresie nowożytnym – prezentacja kartograficzna
- prof. dr hab. Grzegorz Strauchold, Osadnictwo Ziem Zachodnich i Północnych w „Atlasie Ziem Odzyskanych”
- dr Grzegorz Sobel, Smak z daleka… O ludziach i wpływach w dawnej wrocławskiej gastronomii
- Kamila Jasińska, Skąd do Wrocławia? Drogi dotarcia pierwszych pracowników Uniwersytetu Wrocławskiego w świetle dokumentów archiwum Uniwersytetu Wrocławskiego i Uniwersytetu Jagiellońskiego
- Mariusz Olczak, Byli żołnierze Batalionów AK „Zośka” i „Parasol” na Dolnym Śląsku 1945–1948
- Barbara Grzybek, Problemy codzienne osadników w Lubaniu na podstawie gazetki „Na Straży” w latach 1945–1946
- prof. dr hab. Rościsław Żerelik, Procesy demograficzne na wsi dolnośląskiej w okresie powojennym na przykładzie Szczepanowa w powiecie średzkim
- Ivo Łaborewicz, Dolnośląska próba stowarzyszenia wysiedlonych ze Wschodu Polaków
- dr Barbara Techmańska, Ziemie Odzyskane – moja miłość (bez)warunkowa…
- Katarzyna Uczkiewicz, Krajobraz jako pamięć
- Joanna Wolska, Z podróży na Wschód
- Marta Łobacz, Karkonosze Tadeusza Różewicza
- Angelika Perz, Jan Owczarek- postać niezwykła
- Kamil Frączkiewicz, Działalność propagandowa Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Partii Robotniczej we Wrocławiu podczas kampanii przedreferendalnej w 1946 r., i kampanii wyborczej 1947 r.

Anna Bober - Tubaj, Agata Bojanowsja
i dr Edmund Maliński (fot. AK)

prof. dr hab. Rościsław Żerelik, Ivo łaborewicz, Maria Subik (fot. AK).

Zagadnienia bolesławieckie:
- Jerzy Zieliński, Znaczenie projektów historycznych dla budowania tożsamości lokalnej mieszkańców Bolesławca z perspektywy odrodzonego samorządu terytorialnego
- Zygmunt Brusiło, Powrót z byłej Jugosławii po 1945 r. Uwarunkowania historyczne
- Adam Baniecki, „Ziemia pozostała ta sama...” Zmiany w kulturze rolnej w powiecie bolesławieckim w latach 1945–1949
- Zdzisław Abramowicz, Repatrianci czy wypędzeni? Historia wybranych  osadników na ziemi bolesławieckiej
- Anna Bober-Tubaj, Zniszczenia i program odbudowy Starego Miasta w Bolesławcu w latach 1945–1960
- dr Edmund Maliński, Początki szkolnictwa w powojennym Bolesławcu (1945–1950)
- Maria Subik, „Nasze dziedzictwo” w Gimnazjum Samorządowym nr 2 im. Polaków Zesłanych na Sybir w Bolesławcu

Otwarcie konferencji

Prof. dr hab. Grzegorz Strauchold, Prezydent Bolesłąwca Piotr Roman,
Dyrektor Archiwum Państwowego we Wrocławiu dr janusz Gołaszewski (fot. MC)

- Krzysztof Rajczakowski, Sowieckie enklawy w Bolesławcu po II wojnie światowej
- Agata Bojanowska, Pomniki świadectwem powojennej historii miasta Bolesławca
- dr Rafał Nowakowski, Miasta partnerskie Bolesławca w krajobrazie miasta i regionu
Otwarcia konferencji dokonali Prezydent Miasta Bolesławiec Piotr Roman i Dyrektor Archiwum Państwowego we Wrocławiu dr Janusz Gołaszewski. W pierwszym dniu konferencja odbywała się w Centrum Integracji Kulturalnej „Orzeł”, a w drugim w Archiwum Państwowym we Wrocławiu Oddział w Bolesławcu. Konferencję podsumowali organizatorzy: prof. dr hab. Grzegorz Strauchold, dr hab. Joanna Nowosielska-Sobel, Anna Bober – Tubaj i Adam Baniecki.
Pod koniec roku planowana jest publikacja materiałów pokonferencyjnych.

Podsumowanie konferencji przez organizatorów (fot. AK)

Patrz także:

Muzeum Ceramiki Relacja z konferencji „Bolesławianie – nie przybyli znikąd. Wokół krajobrazu osadniczego Dolnego Śląska.”

Archiwum Państwowe we Wrocławiu, Konferencja naukowa „Bolesławianie – nie przybyli znikąd. Wokół krajobrazu osadniczego Dolnego Śląska”

bobrzanie.pl, Relacja z konferencji „Bolesławianie – nie przybyli znikąd. Wokół krajobrazu osadniczego Dolnego Śląska.”

Telewizja Bolesławiec, O powojennym osadnictwie

Zdjęcia: Muzeum Ceramiki (MC) i Adam Kuchar (AK)

Tekst: Adam Baniecki

AP Bolesławiec