Archiwa gospodarcze – temat traktowany w polskiej archiwistyce marginalnie, w Szwajcarii znajduje swoje poczesne miejsce i jest przedmiotem zainteresowania nie tylko środowiska archiwalnego ale przede wszystkim środowiska biznesowego. Więcej o archiwach gospodarczych w krajach niemieckojęzycznych: SZWAJCARIA: Archiwa gospodarcze w Szwajcarii. 

Firma przemysłowa Georg Fischer (GF), założona w 1802 roku przez Johanna Conrada Fischera jako mały zakład rzemieślniczy w Szafuzie, jest obecnie międzynarodową grupą technologiczną. Archiwum korporacyjne Georg Fischer AG zostało założone w 1943 roku, bazując na zbiorach zgromadzonych w latach 20. XX wieku. Jest ono wpisane jako archiwum o znaczeniu krajowym (klasa A) w Szwajcarskim Inwentarzu Dóbr Kultury i stanowi część historii kulturalnej, gospodarczej i społecznej Szwajcarii. O sytstemie wartościowania dóbr kultury w Szwajcarii pisaliśmy już w Archnecie: SZWAJCARIA: Archiwum Miejskie w Szafuzie– wycena i przecena wartości kulturowej. Archiwum przechowuje dokumentację firmy od momentu jej powstania, część majątku rodziny założycieli oraz zbiory pochodzące z różnych spółek zależnych i przejęć (w tym GF w Singen, Maschinenfabrik Rauschenbach i Buss AG). Archiwum jest prowadzone przez Eisenbibliothek (Bibliotekę Żelazną), wchodzącą w skład Fundacji Georga Fischera AG z siedzibę w Klostergut Paradies od 1948 roku. Fundacja prowadzi specjalistyczną bibliotekę publiczną poświęconą historii techniki, a jednocześnie zarządza archiwum korporacyjnym swojego założyciela. Jako „dział dziedzictwa” grupy przemysłowej, działa z dużą autonomią i kieruje swoją działalność zarówno do środowisk akademickich, jak i do szerszych grup docelowych – a co najważniejsze, do około 15 000 pracowników GF na całym świecie.
Archiwum korporacyjne Georg Fischer AG zostało założone w 1943 roku, bazując na zbiorach zgromadzonych w latach 20. XX w.  Zasób archiwalny obejmuje ponad 1 800 metrów bieżących akt, około 130 000 fotografii oraz 3 000 obiektów od XVI wieku do dziś. Funkcjonowanie archiwum regulowane jest dyrektywami korporacyjnymi, które podlegają stałej ewaluacji.  Praca archiwum obejmuje wszystkie jego aspekty - publikacja katalogu zbiorów, opracowanie i udostępnianie zasobu w nowoczesnej formule.  W roku bieżącym  w sposób szczególny uhonorowano założyciela przedsiębiorstwa Johanna Conrada Fischera - postać nietuzinkową, podróżnika i przedsiębiorcę.
Cyfrowe wydanie dzienników podróży Johanna Conrada Fischera, stworzone przez Żelazną Bibliotekę, nie tylko udostępnia na nowo ważne źródło historyczne, ale także pokazuje, jak archiwum biznesowe łączy standardy naukowe, metody cyfrowe i historię powszechną – całkowicie w duchu Fischera, który za życia dzielił się swoimi naukowymi i technicznymi spostrzeżeniami z szeroką publicznością. Żelazna Biblioteka jest fundacją Georg Fischer AG (GF) w Schaffhausen w Szwajcarii. 
Johann Conrad Fischer (1773–1854), założyciel GF, jest jedną z najważniejszych postaci Szafuzy pierwszej połowy XIX wieku. Był jednocześnie przedsiębiorcą, politykiem i naukowcem, który znacząco wpłynął na wczesną fazę industrializacji w Szwajcarii.  Z okazji jego 250. urodzin w 2023 roku, Biblioteka Żelazna zainicjowała projekt rocznicowy, aby należycie uczcić tego świadka i pioniera rewolucji przemysłowej w Szwajcarii.
Materiał źródłowy tego wydania cyfrowego składa się z siedmiu dzienników podróży, spisanych w latach 1794–1851 i dokumentujących podróże Fischera po Europie, obejmujące łącznie ponad 30 000 kilometrów. Obejmują one okres od podróży czeladniczej 19-latka, do jego ostatniej podróży na pierwszą Wystawę Światową w Crystal Palace w Londynie, prawie 60 lat później. Fischer opublikował dzienniki za życia, u renomowanych wydawców. Fischer był wnikliwym obserwatorem rozwoju technicznego, gospodarczego, politycznego i społecznego. Jego opisy – często w długich, złożonych zdaniach – są bogate w szczegóły, ilustrując ówczesne doświadczenia i są uważane przez badaczy za nieocenione źródło do historii industrializacji. 
Jeszcze przed rozpoczęciem projektu dzienniki były dostępne online w formie retro-digitalizacji za pośrednictwem e-rara, platformy digitalizacji starych ksiąg ze szwajcarskich bibliotek. Jednak celem było przygotowanie tych źródeł w formie, która spełniałaby zarówno wymogi badań historycznych,jak i oczekiwania dzisiejszego czytelnika spoza środowiska akademickiego i międzynarodowego. 
Zgodnie z duchem autora, który 200 lat temu swobodnie publikował swoje doświadczenia i spostrzeżenia, Żelazna Biblioteka zdecydowała się na otwarty dostęp. Treść jest dostępna online i nadaje się do ponownego wykorzystania na licencji Creative Commons (CC BY 4.0). Podejście oparte na otwartym oprogramowaniu jest również szczególnie godne uwagi: cały kod wydania jest udokumentowany i publicznie dostępny. Kod źródłowy (TEI/XML) jest dostępny za pośrednictwem repozytorium Github.
Projekt wnosi zatem wkład w dziedzinę humanistyki cyfrowej w archiwum biznesowym. Wydarzeniu temu poświęcony został także artykuł w najnowszym wydaniu  „Archiv und Wirtschaft“, kwartalnikuwydawanym przez Vereinigung der Wirtschaftsarchivarinnen und Wirtschaftsarchivare e.V. (VdW).

Na podstawie:

Archiv und Wirtschaft

oprac. Jolanta Leśniewska
AP Płock O.Kutno