W latach 1948-1989 Czechosłowacja była państwem na wskroś komunistycznym, z dominującą jednoznacznie Komunistyczną Partią Czechosłowacji (Komunistická strana Československa, w skrócie KSČ), istniejącą w latach 1921-1992, uznaną w 1993 r. przez Parlament za organizację zbrodniczą. Jednak w jej „cieniu” działy też inne ugrupowania i im właśnie ma być poświęcona konferencja naukowa, zaplanowana na 25 i 26 maja 2022 r. na temat: „Partie niekomunistyczne w komunistycznej Czechosłowacji 1948–1989”.
Konferencja skupia się na tematach, które do tej pory nie były poruszane w historiografii, poza monografiami o Czechosłowackiej Partii Ludowej, jak również prezentacji niektórych etapów działalności Czechosłowackiej Partii Socjaldemokratycznej. W tych aspektach wciąż brakuje badań podstawowych. Dlatego konferencja będzie się koncentrować na roli partii niekomunistycznych w systemie politycznym, życiu politycznym i społecznym Czechosłowacji w okresie dyktatury komunistycznej, zarówno na szczeblu centralnym, jak i regionalnym. Organizatorzy pragną skupić się również na najważniejszych politykach, organizacji wewnętrznych i życiu tych partii, ich szeregowych członkach, składzie społecznym i pozycji w społeczeństwie czechosłowackim, jak również działalności i roli, jaką odegrali w różnych wydarzeniach „zwrotnych” w dziejach państwa. Uwaga uczestników konferencji ma się skupić również na działalność partii niekomunistycznych w ramach Frontu Narodowego i parlamentu, jak i innych aspektach ich funkcjonowania.

Szczegółowe obszary tematyczne organizatorzy sformułowali w sześciu punktach:
1. Partie niekomunistyczne w 1948 r. i w okresie zakładania ustroju komunistycznego w Czechosłowacji. Partie niekomunistyczne w lutym 1948 r., „połączenie” socjaldemokracji z partią komunistyczną, czystki w partiach niekomunistycznych, represje wobec członków partii niekomunistycznych. Różnice między partiami niekomunistycznymi na ziemiach czeskich i na Słowacji.
2. Partie niekomunistyczne jako element systemu politycznego w latach 50. i 60. Rola partii niekomunistycznych w umacnianiu reżimu komunistycznego w Czechosłowacji, działalność ich członków w rządzie, Zgromadzeniu Narodowym oraz innych urzędach i instytucjach państwowych. Rola Frontu Narodowego.
3. Partie niekomunistyczne w latach 1968-1969. starania o przywrócenie socjaldemokracji, emancypacyjne wysiłki partii niekomunistycznych w procesie odrodzenia i ich stosunek do inwazji wojsk Układu Warszawskiego.
4. Partie niekomunistyczne w latach 1969-1989, ich rola w czasie czystek po 1969 r., udział partii niekomunistycznych w rządach federalnych i obu republikańskich, w Zgromadzeniu Federalnym oraz w czeskich i słowackich radach narodowych, urzędach i instytucjach państwowych.
5. Partie niekomunistyczne jako siła opozycyjna. Działalność partii niekomunistycznych w drugiej połowie lat 80., ich rola podczas Aksamitnej Rewolucji.
6. Partie niekomunistyczne na emigracji.
Wszelkie pytanie w sprawie tematów i organizacji należy kierować do: Mgr. Anna Macourková, pod adresem: Adres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami spamującymi. W przeglądarce musi być włączona obsługa JavaScript, żeby go zobaczyć.
Głównym organizatorem konferencji jest Instytut Badań Reżimów Totalitarnych w Pradze (odpowiednik naszego Instytutu Pamięci Narodowej), współpracujący przy jej realizacji z Muzeum Południowych Czech w Czeskich Budziejowicach, Państwowym Archiwum Regionalnym w Třeboni i Powiatowym Archiwum Państwowym w Czeskich Budziejowicach. To ostatnie będzie też gosp odarzem konferencji.
Zgłoszenia do udziału w konferencji przyjmowane będą do dnia 27 marca 2022 r. Rejestracja na uczestników odbywa się poprzez formularz on-line. Wytypowanie referatów i ogłoszenie programu ogłoszone zostanie najpóźniej 17 kwietnia 2022 r. Przewiduje się opłatę konferencyjną w wysokości 300 koron czeskich. Organizatorzy przewidują wydanie zbiorowej monografii wybranych artykułów.

Więcej:

Wikipedia: Komunistická strana Československa

Ústav pro studium totalitních režimů (ÚSTR): Vyhlašujeme Call for Abstracts na konferenci Nekomunistické strany v komunistickém Československu

ČAS: Call for Abstracts: “Nekomunistické strany v komunistickém Československu 1948-1989?”, 25.–26. května 2022 v SOkA České Budějovice

oprac. Ivo Łaborewicz
AP Wrocław O/Jelenia Góra