Muzeum Techniki w Brnie (Purkyňova 105, Brno – Královo Pole) we współpracy z Akademią Obronny w Pradze zapraszają na konferencję naukową pt. „Strzeżenie granicy państwowej w latach 70-tych. Pogranicza i normalizacja”. Konferencja jest skierowana do możliwie szerokiego grona badaczy i zainteresowanych.
Sposób ochrony granic państwowych Czechosłowacji, jaki rozmontowano definitywnie po 1989 roku, po raz ostatni swoje ramy organizacyjne uzyskał na początku lat 70. XX wieku. Oprócz przeniesienia z dniem 1 stycznia 1972 roku Straży Granicznej z Departamentu Obrony Narodowej do Federalnego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, przełomem organizacyjny nastąpił w 1973 roku. Wtedy to powołany zostały Główny Zarząd Straży Granicznej i Ochrony Granicy Państwowej z zadaniem kierowania ochroną granic państwowych całego państwa czechosłowackiego, tj. także granic z tzw. sąsiadami socjalistycznymi.

Tematyka konferencji jest jednak szersza. Organizatorzy byliby zadowoleni, gdyby w zaproponowanych referatach odzwierciedlono także sytuację społeczną na obszarach przygranicznych po zakończeniu procesu reform. Przykładem mogą być wymuszone zmiany kadrowe zarówno w siłach bezpieczeństwa, jak i w aparacie czy organizacjach gmin i powiatów przygranicznych. Pojawią się także pytania o sposoby współżycia ludności z siłami bezpieczeństwa. Nie należy pomijać dążności emigracyjnych, czy to w formie przekraczania „zielonej” granicy, czy wyjazdów, co niesie ze sobą dodatkowe konotacje, takie jak kary nakładane przez reżim komunistyczny na pozostałych członków rodziny czy konfiskaty mienia. Porównanie z warunkami panującymi w innych państwach może być również korzystne.
Konferencja, będąca kontynuacją poprzednich, odbywających się od 2011 roku, ma na celu przedstawienie okresu lat 70. XX wieku, granic i ochrony granic państwowych, dorobku w tym względzie historyków, archiwistów i innych badaczy. Jednocześnie przedstawi wspomniane zagadnienie z punktu widzenia muzealników, którzy albo pracują z obiektami z tej epoki, albo tworzą ich repliki podczas realizacji wystaw i ekspozycji w muzeach lub w terenie. Organizatorzy wierzą, że uda się im potraktować konferencję jako multidyscyplinarne spotkanie poświęcone temu zagadnieniu, a walorem konferencji stanie się spojrzenie na poruszane zagadnienie z różnych perspektyw badawczych.
Konferencja będzie podzielona na bloki referatów pogrupowanych tematycznie. Organizatorzy umożliwią także prezentację wyników swych badań w formie prezentacji panelowych, umieszczonych w holu sali konferencyjnej.
Program ramowy Konferencji.
I. Strzeżenie granicy państwowej w latach 70. XX w.
• system strzeżenia granicy państwowej przez Straż Graniczną
• próby emigracji
• ochrona granic z państwami socjalistycznymi
• kontakty zagraniczne Straży Granicznej
II. Straż Graniczna i inne siły bezpieczeństwa w latach 70. XX w.
• „podział pracy” pomiędzy SG i jednostki Bezpieczeństwa Publicznego
• współpraca z jednostkami Czechosłowackiej Armii Ludowej
• zmiany kadrowe
III. Wystawa muzealna o ochronie granicy państwowej
• prezentacja działalności wystawienniczej i edukacyjnej stowarzyszeń obywatelskich, muzeów i innych instytucji
IV. Ludność na granicy
• warunki społeczne w okresie normalizacji, aktywność gospodarcza na obszarze przygranicznym
• turystyka, obcokrajowcy
• niektóre aspekty „współżycia” ludności obszaru przygranicznego z jednostkami SG

Przewidywana długość indywidualnych wystąpień – 20 minut. Dla prelegentów dostępny będzie komputer z projektorem multimedialnym. Wszyscy, którzy na Konferencji chcą wystąpić, winni dosłać tematy swych referatów do połowy września 2023 r. Gotowy program konferencji zostanie przesłany zainteresowanym pocztą elektroniczną. Konferencja odbędzie się 23 listopada 2023 r., termin nadsyłania zgłoszeń upływa 15 września 2023 r.
Zgłoszenia uczestnictwa, wraz z tematem wkładu i krótkim ich streszczeniem, należy przesłać na adres kontaktowy: Roman Řezníček, Muzeum Techniki w Brnie, Purkyňova 105, 612 00 Brno-Královo Pole, email: Adres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami spamującymi. W przeglądarce musi być włączona obsługa JavaScript, żeby go zobaczyć. ; inż. mgr inż. dr Pavel Vaněk, Archiwum sił bezpieczeństwa Brno, email: Adres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami spamującymi. W przeglądarce musi być włączona obsługa JavaScript, żeby go zobaczyć.
Podczas Konferencji zostanie uroczyście zaprezentowana monografia poświęcona ochronie granicy państwowej na przełomie lat 50. i 60. XX wieku.

Źródła:

Technické muzeum v Brně: Střežení státní hranice v 70. letech

ČAS: CfP: Konference “Střežení státní hranice v 70. letech. Pohraničí a normalizace”

oprac. Ivo Łaborewicz
AP Wrocław O.Jelenia Góra