Naukowy Portal Archiwalny

SZWAJCARIA: Staatsarchivs Nidwalden - wszystkie karty na stół.

W Staatsarchivs Nidwalden w Szwajcarii, w trakcie rutynowych zabiegów konserwatorskich ksiąg sądowych z pierwszej połowy XVI w., odnaleziono 90 bardzo dobrze zachowanych i prawie kompletnych kart do gry tzw. Jasskarten. Przeleżały tam spokojnie pół tysiąclecia, ukryte w obwolucie księgi protokolarnej Nidwaldnerskiego Sądu Karnego obejmującego lata 1528-1535. Posłużyły one jako wzmocnienie okładek księgi, w okresie, kiedy do prac introligatorskich często wykorzystywano -„zbędne” lub noszące znamię zakazanych - materiały, które można byłoby określić mianem „średniowiecznej makulatury”. Tego typu znaleziska zdarzają się bardzo rzadko. Jednak po tych nielicznych przypadkowych odkryciach, biorąc do ręki stare księgi, nigdy nie możemy mieć pewności, czy nie zawierają one jakichś niespodzianek. Podobna historia wydarzyła się w ubiegłym roku Hauptstaatsarchiv w Stuttgarcie, gdzie na podobnej zasadzie odnaleziono w księgach rachunkowych różnych urzędów z XVI w. zapisy pergaminowe z ksiąg liturgicznych i chorałów gregoriańskich (Archnet z 28 czerwca 2010 r.). Karty do gry i gregoriańskie chorały to oczywiście zupełnie różne kategorie wytworów kultury, ale połączył je wspólny los popadnięcia w pewnym momencie historycznym w niełaskę i wtórnego wykorzystania ich jako materiału introligatorskiego.
Pierwsze, szwajcarskie wzmianki o kartach do gry pochodzą z XIV wieku, ale zachowane egzemplarze kart należą do rzadkości. Te, znalezione w obwolucie akt wymiaru sprawiedliwości, należą do rozpowszechnionego na obszarze niemieckojęzycznym kart określanych jako „Basler Typ” i zachowują wszystkie charakterystyczne dla tego obszaru cechy, a więc oznaczenia koloru – dzwonek (karo), róża (kier), tarcza (pik) i żołądź (trefl) – oraz charakterystyczny herb Bazylei przedstawiający skierowany na lewo pastorał.
Gra karciana typu „Jassen” ma bardzo długą i bogata tradycję na terenie Szwajcarii i niekiedy określana jest nawet, jako gra narodowa Szwajcarów. Pierwsze wzmianki z Nidwalden na jej temat pochodzą z 1572 roku i dotyczą tarota zwanego tam „Troggen” oraz dwóch gier zwanych „Muntern” i „Keyssern”. Okresowo władze wprowadzały zakazy praktykowania gier karcianych, które uważano za szkodliwe uzależnienie podobne do alkoholizmu oraz zajęcie podejrzane obyczajowo i moralnie.
Być może właśnie w okresie karcianej prohibicji użyto do oprawy sądowych protokołów skonfiskowanego materiału dowodowego w sprawie. To miało być zapewne ostatnie rozdanie tej talii kart. Tak się jednak nie stało i po prawie 500 latach karty wróciły znowu do gry, chociaż zupełnie innej.

Na podstawie Obwalden und Niedwalden Zeitung i Kanton Niedwalden Online
oprac. Jolanta Leśniewska
AP/O Kutno

 

Poprawiony (wtorek, 17 maja 2011 18:08)

 

CZECHY: XVI Konferencja Czeskich Archiwistów

Czescy archiwiści spotykają się na krajowych konferencjach co dwa lata. W tym roku miejscem obrad, XIV już Krajowej Konferencja Czeskich Archiwistów była, położona koło Chebu, uzdrowiskowa miejscowość Frantiskove Laznie, gdzie w dniach 26-28 kwietnia 2011 r. zjechało się blisko 500 osób, aby obradować nad bieżącymi problemami czeskiej archiwistyki. Tym razem hasło konferencji brzmiało „Archiwa udostępnione i otwarte? Współczesne trendy w udostępnianiu archiwaliów”.

 

Kasyno
Obrady i budynek kasyna w którym odbywał sie zjazd


Obrady podzielono na trzy bliki tematyczne. Pierwszy poświęcono udostępnianiu archiwaliów, traktowanemu jako priorytet pracy archiwów, co z zaprezentowanych wystąpień okazało się być nie do końca oczywiste. Drugi dotyczył porządkowania materiałów archiwalnych pod kątem potrzeb badawczych. Wreszcie trzeci blok poświęcono nowoczesnych metodom i technikom służącym udostępnianiu akt, a więc w dużej mierze digitalizacji i Internetowi. W ramach tych trzech bloków wygłoszono 32 referaty, w tym trzy przez gości zagranicznych. Pierwszym z nich było wystąpienie Thomasa Aignera z Austrii poświęcone międzynarodowej współpracy archiwalnej, głownie nad projektem „Monasterium”, który w naszym kraju nie rozwija się zbyt dobrze. Dwa pozostałe wystąpienia gościnne należało do przedstawicieli Polskich, delegowanych przez Stowarzyszenie Archiwistów Polskich.

Adam Baniecki Ivo Łaborewicz
Polskie referaty

W pierwszym Adam Banicki (AP we Wrocławiu O/Lubań) omówił rolę badacza archiwów historycznych w międzynarodowych standardach archiwalnych, w drugim Ivo Łaborewicz (AP we Wrocławiu O/Jelenia Góra) przedstawił prezentację filmową poświęconą obrazowi użytkownika archiwów w polskich filmach fabularnych. Wszystkie trzy wystąpienia zagraniczne spotkały się z dużym zainteresowaniem zgromadzonych.
Obrady toczyły się w dużej i bogato zdobionej sali uzdrowiskowego kasyna, gdzie też 27 kwietnia wieczorem zorganizowano wieczorek towarzyski, podczas którego, przy piwie i czeskiej dechovce (orkiestra dęta, ale tym razem wzbogacona o instrumenty elektryczne), bawiono się i wymieniano poglądy do późnych godzin nocnych. Bardzo istotną częścią konferencji okazała się półdniowa wycieczka do pobliskiego miasta Cheb, które w tym roku obchodzi jubileusz 950-lecia pierwszej wzmianki. Piękne gród, z zachowanym średniowiecznym układem ulic i pięknie odnowioną zabudową barokową, przyjął uczestników konferencji bardzo gościnnie. Archiwiści mogli zwiedzić za darmo zamek z romańską kaplicą, bogate w eksponaty muzeum – mieszczące się w kamienicy, w której w 1634 r. zamordowania słynnego dowódcę cesarskiego w wojnie trzydziestoletniej Albrechta Walensteina, galerię miejską w barkowym kościele, wiele innych zabytków, a wreszcie miejscowe archiwum państwowe, mieszczące się od 100 lat w zabudowaniach byłego klasztoru franciszkańskiego. Posiada ono interesujący i cennych zbiór archiwalny, a także niezwykle bogatą bibliotekę podręczną (ponad 50 tys. woluminów), zawierającą m.in. inkunabuły. Ciekawostką jest niezwykłe biurko dyrektora tej placówki z lat 1895-1937, Karla Siegla, które służyło mu do pracy i do … spania.

Biurko Harla Siegla
Biurko Karla Siegla

Ma bowiem otwierany blat, pod którym ukryto materac. Dzięki temu rozwiązaniu, pochłonięty swą pracą archiwista, nie musiał tracić czasu na powroty do domu, lecz przespać się wygodnie w swoim gabinecie, i już z samego rana pogrążyć się w ukochanych dokumentach.

oprac. Ivo Łaborewicz AP Jelenia Góra
zdjęcia Adam Baniecki i Ivo Łaborewicz
Zdjęcia z Konferencji
Teksty wybranych referatów

Poprawiony (niedziela, 15 maja 2011 14:44)

 

SŁOWACJA: XV Dni Archiwalne na Słowacji

W dniach 24-26 maja 2011 r., w miejscowości Humenné, odbędą się, organizowane w cyklu dwuletnim, 15 już „Dni Archiwalne na Słowacji”, których najważniejszym elementem jest zawsze ogólnokrajowa konferencja poświęcona aktualnym lub istotnym zagadnieniom archiwistyki. Przed dwoma laty omawiano problematykę archiwów w sytuacjach zagrożeń (powodzie, pożary, kradzieże itd.), tym razem obrady poświęcone będą trafiającym do archiwów różnorodnym kolekcjom. Słowacy uznali to za ważny oraz bardzo aktualny temat i zaprosili do udziału w konferencji przedstawicieli różnych instytucji zajmujących się gromadzeniem pamiątek kultury, w tym także kolekcji i zbiorów tematycznych. Każdy przedstawi swoje spojrzenie na zagadnienie gromadzenia i porządkowania tych „rozmaitości”, jakże często bardzo cennych, a przez swą różnorodność trudnych do jednolitego opracowania.
Już pierwszy referat, wygłoszony przez PhDr. Radoslava Ragača, prezesa Stowarzyszenia Słowackich Archiwistów, zatytułowany „Jak nie tworzyć kolekcji w archiwach”, podobnie jak i następny PhDr. Veroniki Novákovej pt. „Czy w archiwach kolekcje są faktycznie kolekcjami a zespoły zespołami”, zapowiadają gorącą dyskusję, która z pewnością przeniesie się także do kuluarów. Pozostałe referaty prezentować będą analizy stanu prawnego i dotychczasowej praktyki w gromadzeniu tego typu zbiorów oraz prezentacje rozmaitych kolekcji, zarówno z archiwów państwowych, jak i samorządowych, zakładowych, bibliotek i muzeów. Ostatni referat wygłoszony na konferencji, autorstwa Evy Grešovej, Aleny Kulkowej, pt. „Tworzenie wirtualnych kolekcji – digitalne archiwum Słowackiego Muzeum Ochrony Przyrody i Speleologii w Liptovskim Mikulášu”, ukarze nowe możliwości i tendencje w tworzeniu kolekcji.
oprac. Ivo Łaborewicz
AP Oddział Jelenia Góra

Zaproszenie i program konferencji w języku słowackim.

 

NORWEGIA: Spirytyzm i strachy w Archiwum Królewskim

"Wydobyte z otchłani pamięci III" to trzecia edycja serii ekspozycji organizowanych przez Królewskie i Państwowe Archiwum w Oslo. Ideą jest wydobycie z mroku magazynów archiwalnych materiałów mogących zainteresować szerokiego odbiorcę. "Wydobywamy na zewnątrz dokumenty zarówno piękne, sensacyjne jak i fascynujące tak, aby odbiorcy mieli możliwość zobaczyć coś z niezliczonych zasobów, które można u nas znaleźć." mówi Unni Løkkebø, leader projektu. Prezentowany materiał odznacza się różnorodnością . Znajduje się tam dokumentacja fałszerstw pieniędzy wraz z dowodami rzeczowymi w postaci fałszywek banknotów, krótki rosyjski list z groźba atomową skierowaną przeciwko Norwegii, a także sukienka, która była użyta jako dowód rzeczowy w sprawie o morderstwo, które w 1930 r. wywołało olbrzymie emocje w Norwegii. Sprawa znana była pod nazwą "Købesaken". Zdarzenie miało miejsce we Fredrikstad, a  zamieszany w nie był znany i sławny mistyk i spirytysta, a przede wszystkim medium Ingeborg Køber. Pośród 21 protokołów z sesji z kontaktów ze zmarłymi prezentowana jest drewniana deska zawierająca litery alfabetu służąca do kontaktów z zaświatami (et ouijabrett).

Różnorodny charakter prezentowanych materiałów ma za cel oddziaływanie na wyobraźnię zwiedzających i ukazywanie bogactwa zasobu archiwalnego.
Wystawę otwarto 9 maja.

Na podstawie: Spiritisme og kalveføtter i Riksarkivet
oprac. Adam Baniecki
AP Lubań

Poprawiony (wtorek, 10 maja 2011 21:31)

 

BIAŁORUŚ: Студэнцкая суполка “Сябры архіваў” прэзентуюць беларускія архіўныя навіны “Мы і свет”

Невялікая група студэнтаў 4 курса гістарычнага факультэта Беларускага дзяржаўнага універсітэта спрабуе прафесійна займацца архіўнымі справамі, паказаць люстраваную паўсядзённасць праз невялікія падзеі архіўнага жыцця Беларусі.
З 21 сакавіка у межах спецкурса “Архівы Блізкага замежжа” (кір. Кузьма Козак) кожны з 9 студэнтаў выбраў краіну для даследавання гісторыі і арганізацыі складвання і функцыянавання архіўнай сістэмы.

 

15 красавіка Насця Кавіна прадставіла архівы Узбекістана. Першая частка асабістага даследвання была прысвечана гісторыі і культуры краіны. Яна багатая і выклікала цікавасць.

 

Poprawiony (poniedziałek, 25 kwietnia 2011 18:17)

Więcej…

 

#IAW




ARCHIWA UKRAINY

Bezpośrednie wsparcie
dla archiwów Ukrainy

Support Heritage
in Ukraine


za pośrednictwem
Museum & Archives
GALT
szczegóły


Dawne pismo


Archiwum Narodowe
w Krakowie

Instytut Józefa Piłsudskiego


Instytut
Józefa Piłsudskiego
w Ameryce

NOMA

NOMA
Norma opisu materiałów archiwalnych
w archiwach państwowych
dostępna na stronie NDAP

Powszechna Deklaracja
o Archiwach

Słowniki archiwalne

A Glossary

of
Archival and Records
Terminology

SAA
Online Glossary

Online-Lexikon „Terminologie der Archivwissenschaft“
Terminologie der Archivwissenschaft
Online-Lexikon


Portail International Archivistique Francophone


Portail International
Archivistique Francophone
On-Line Glossaire


ICA
Multilingual
Archival Terminology