„Pozostali wierni Czechosłowackiej Republice”. Przepisy dotyczące niemieckich antyfaszystów w Czechosłowacji. Publikacja przygotowana i zmieszczona na stronach Archiwum Narodowego w Pradze (Národní archiv v Praze) Zamieszczono tu urzędowe zarządzenia i wytyczne z lat 1945-1950, dotyczące żyjących w Czechosłowacji niemieckich antyfaszystów. Mają one postać uchwał, rozporządzeń, okólników i dyrektyw, wydawanych przez takie organa jak ministerstwa Spraw Wewnętrznych, Spraw Zagranicznych, Opieki Socjalnej, rad narodowych i inne. Często o sprawach niemieckich mówi się w nich marginalnie, ale na ich podstawie można wyrobić sobie pojęcie o sytuacji ludności niemieckiej w Czechosłowacji i o stosunku do niej władz centralnych i lokalnych oraz o wielu problemach dotyczących tej tematyki. Chodzi oczywiście wyłącznie o tę część Niemców, których urzędnicy uznali za antyfaszystów, i których tym samym nie pozbawiono obywatelstwa i nie wysiedlono. Wobec bardzo silnych powojennych nastrojów antyniemieckich władze państwowe musiały czynić wiele wysiłku, aby zapewnić bezpieczeństwo, a także normalną egzystencję tej części swoich obywateli. Sama praca składa się z dwóch zasadniczych części: wykazu i opisu przeszło 100 tychże przepisów oraz z reprodukcji ich oryginałów w formie zdjęć. Całość poprzedzona została wstępem historycznym autorstwa Davida Kovařika, notą edytorską sporządzoną przez Helenę Novačkovą oraz wykazem użytych skrótów.

oprac. Ivo Łaborewicz
AP O/Jelenia Góra

Wiedeńskie środowisko archiwalne ma szczególne powody do zadowolenia. Początek roku przyniósł bowiem dla Österreichische Staatsarchiv(ÖSTA) dwa naprawdę znaczące nabytki archiwalne. Pierwszy pochodzi z jednej z najsłynniejszych scen operowych świata Wiener Staatsoper, drugi to darowizna rodziny Taaffe.
Przekazane archiwum opery wiedeńskiej obejmuje zasadniczo dokumenty z okresu od 1940 roku, do początków lat 90-tych. Starsze dokumenty stanowią niestety symboliczną część zespołu. Dlaczego właśnie takie są proporcje przekazanego zbioru, skoro w obecnym kształcie opera istnieje od 1869 roku? Zasadniczą przyczyną tego stanu rzeczy było zbombardowanie gmachu w 1945 r., już u schyłku II wojny światowej. Pomieszczenie archiwum opery (znajdujące się na jej strychu) uległo zniszczeniu. Część dokumentów jednak została przeniesiona do Nationalbibliothek i Theatermuseum, część zaś przepadła w nierozpoznanych okolicznościach. Jak wynika z informacji ÖSTA, austriackie archiwa mają również- podobnie jak w Polsce- problem z rozproszeniem zasobu, ponieważ zespół nigdy nie został scalony i przechowują go dotychczas różne instytucje. Opera omnia?. No niestety jeszcze nie teraz, ale jak podkreślił w trakcie uroczystego przekazania akt do archiwum dyrektor ÖSTA prof. Dr Lorenz Mikoletzky, podjęte zostaną działania zmierzające do połączenia tego wyjątkowego zbioru. Z kolei dyrektor opery wiedeńskiej Ioan Holender uznał, że najlepszym miejscem dla dotychczas niedostępnych dla badaczy i miłośników historii opery wiedeńskiej, zbiorów jest właśnie ÖSTA. Od teraz zbiory archiwalne opery wiedeńskiej, na które składają się dokumenty takie jak: listy, protokoły, umowy z gwiazdami operowymi, dokumentacja przedstawień są dostępne dla użytkowników, a wśród nich np. oryginalna umowa ze znakomitym skrzypkiem Arnoldem Rosé z 1897 roku, mowa inauguracyjnaErnsta Marboe z 1955 r. kiedy wznowiona została działalność opery, oraz notatki sceniczne do –nigdy nie zrealizowanego projektu-opery „Ring” Karla Böhma i Wielanda Wagnera z 1965 roku.
Równie wysoką rangę historyczną ma darowizna archiwum, zasłużonej dla historii Austrii, irlandzkiej rodziny Taaffe. Wywodzili się z niej znani mężowie stanu i wojskowi z okresu panowania ostatnich Habsburgów. Do najbardziej utytułowanych członków tego rodu należał premier rządu w latach 1879-1893 Eduard Graf Taaffe. To jemu Franciszek Józef powierzył po tragicznej śmierci księcia Rudolfa tzw. „Mayerling Papiere“. I mimo, iż dokumentacja śledztwa z wydarzeń równie romantycznych co i tragicznych, nie znalazła się niestety w przekazanych zbiorach, to i tak przedstawiają się one imponująco. Obok dokumentów państwowych związanych z wypełnianiem funkcji przez członków rodu, oraz tych związanych z posiadłościami rodowymi w Czechach - rezydencja Ellischau- w zespole znajdują się zbiory muzyczne oraz bogata korespondencja z takimi znakomitościami kompozytorskimi jak Gaetano Donizetti, Franz Liszt i Ralph Benatzky a także najważniejszymi ludźmi tamtych czasów. ÖSTA deklaruje szybkie opublikowanie inwentarza tych zbiorów.

Tymczasem szersze dane o zespole dostępne są w bazie danych Archivinformationssystem (AIS).

Na podstawie

Übergabe des Staatsopernarchivs an das Österreichische Staatsarchiv

Österreichisches Staatsarchiv erhält das Archiv der Grafen Taaffe

opracowała

Jolanta Leśniewska
AP Kutno

8 marca w Rosji to nie tylko Dzień Kobiet, ale – dziwnym zrządzeniem losu – także Dzień Archiwów. Jak pisze w okolicznościowym świątecznym posłaniu dyrektor Federalnej Agencji Archiwów, A. N. Artizow, Piotr Wielki, podpisując w tym dniu w 1724 roku ukaz, który położył podwaliny pod organizację archiwów w Rosji, najprawdopodobniej nie przypuszczał, że setki lat później w archiwach będą pracowały kobiety, a zawód archiwisty będzie w znacznym stopniu sfeminizowany. Doceniając pracę kobiet w archiwach rosyjskich, A. Artizow stwierdza, że ten przypadkowy zbieg okoliczności okazał się wielce symboliczny...

Więcej w języku rosyjskim

oprac. E. Łaborewicz
AP Legnica

W połowie lutego 2010 strona Stowarzyszenia Archiwistów Francji (Association des Archivistes Français) zmieniła formę. Zmiany nie dotyczą jednak jedynie "skóry", ale także zawartości informacyjnej. Nowy portal znacznie rozszerzył dotychczasową przestrzeń informacyjną. Pojawiły się obszary zastrzeżone dla członków AAF , czyli stworzono możliwość aktywnego ich udziału w redagowaniu portalu i wymianie informacji w określonych grupach tematycznych.
Utworzono 10 głównych działów: informacje o stowarzyszeniu, dział zawodowy (La profession), aktualności, kalendarz, publikacje, kształcenie zawodowe, instytucje archiwalne, zasoby (dział dostarczający podstawowych pomocy archiwalnych), zarządzanie archiwami (ujmujące pracę sekcji branżowych) oraz grupy robocze. Na uwagę zasługuje słownik terminów archiwalnych umieszczony w dziale zawodowym. Portal wyposażony jest w dość sprawna wyszukiwarkę oraz daje możliwość wpisania się na listę newsletter. Punkt ciężkości informacyjnej rozkłada się pomiędzy wydarzenia w świecie archiwistyki, informacje o konferencjach i seminariach powiązane z kalendarzem i nowości wydawnicze. Takie ujęcie uporządkowało stronę informacyjną portalu. Poszczególne informacje przypisane są do określonych, czytelnie uwypuklonych, grup tematycznych. Łatwo dzięki temu śledzić np wydarzenia w zakresie nowelizacji prawa archiwalnego czy pracy grup roboczych.

Szata graficzna tworzy niepowtarzalny, interesujący styl kolorystyczny, a ergonomia portalu pozwala się po nim poruszać nawet intuicyjnie.

Strona AAF

oprac. Adam Baniecki
AP Lubań