Okręgowe Archiwum Państwowe w Pradze co roku przygotowuje kilka znaczących wystaw i konferencji archiwalno-historycznych o znaczeniu międzynarodowym. Obecnie czyni przygotowania do seminarium naukowego dla badaczy zajmujących się topografią historyczną, a to z okazji mijającej w tym roku 280 rocznicy urodzin czeskiego prekursora badań w tej dziedzinie, a mianowicie Jaroslava Schallera.
Josef František Jaroslav Schaller urodził się 6 marca 1738 r. na w Konopišti, zmarł 6 stycznia 1809 r. w Pradze. Był księdzem z zakonu pijarów, a więc jego głównym zdaniem stało się kształcenie i wychowanie młodzieży. Specjalizował się w historii, a szczególnie w geografii historycznej, zwłaszcza topografii. Był autorem licznych opracowań z tego zakresu, a jego najważniejszym dziełem stało się monumentalne kompendium „Topographie des Königreiches Böhmen” (Topografia Królestwa Czeskiego). Złożyło się nań 16 części wydanych w latach 1785-1791, które cieszyły się ogromną popularnością i uznaniem nie tylko w czasie powstania, ale i do tej pory są wykorzystywane przez badaczy z uwagi na wielką dokładność topograficzną. Drugą z ważnych jego prac stał się opis topografii historycznej Pragi („Beschreibung der königlichen Haupt- und Residenzstadt Prag”), wydany w czterech tomach w latach 1794-1797. Te dwa dzieła uczyniły Jarosława Schallera ojcem czeskiej topografii historycznej. Ponadto Schaller opracował szereg prac historycznych o historii swojego zakonu, o jego najważniejszych postaciach, a także o prowadzonej przez pijarów działalności dydaktycznej w Czechach i na Morawach.

Retrokonwersja znana jest przede wszystkim jako termin z zakresu bibliotekarstwa. Pierwotnie oznaczał on proces przenoszenia opisów katalogowych, bibliograficznych księgozbioru z katalogu  kartkowego biblioteki do katalogu  komputerowego zintegrowanego systemu bibliotecznego  lub do bazy danych, umożliwiających edycję i przeszukiwanie. Po raz pierwszy terminu tego użyto w bibliotekoznawstwie niemieckim pod koniec ubiegłego wieku, wcześniej funkcjonował w bibliotekarstwie amerykańskim - od 1960 roku  jako  „retrospective conversion“ . W archiwistyce termin ten zafunkcjonował dopiero na początku tego tysiąclecia i odnosi się do przenoszenia danych  i treści z inwentarzy archiwalnych sporządzonych w sposób tradycyjny na formę elektroniczną. Metodologia przenoszenia informacji analogowych na elektroniczną przeprowadzana jest na dwa sposoby. Pierwszy z nich polega na  przenoszeniu tekstu katalogów lub inwentarzy „Texterfassung”- manualnie do baz danych lub przy użyciu techniki OCR. Druga metoda polega na przenoszeniu obrazu  „Bildindizierung (Image-Indexing)” przez skanowanie pojedynczych kartotek, które jednocześnie podlegają indeksowaniu.  Zaletą pierwszej z nich jest efektywniejsze przeszukiwanie, zaletą drugiej jest natomiast mniejszy koszt i szybsza realizacja.

22 marca 2018 r. odbyła się w Archiwum Głównym Akt Dawnych uroczysta prezentacja aktu Unii Lubelskiej z 1569 r., przechowywanego w Zbiorze dokumentów pergaminowych (sygn. 5627). Jego znaczenie trudno przecenić – poświadcza bardzo ważne wydarzenie, które na kilka wieków zmieniło mapę polityczną Europy Środkowo-Wschodniej. Uznanie społeczności międzynarodowej poświadcza wpisanie go na Listę Światową Programu UNESCO „Pamięć Świata”. W prezentacji wzięli udział m.in. prof. dr hab. Piotr Gliński, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, prof. Sławomir Ratajski, Sekretarz Generalny Polskiego Komitetu ds. UNESCO, dr Wojciech Woźniak, Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych, dyrektorzy polskich archiwów państwowych oraz zwierzchnicy archiwów państwowych i przedstawiciele archiwów historycznych z krajów, które razem z Polską zgłosiły do projektu „Pamięć Świata” akt Unii Lubelskiej, jako ważny znak wspólnego dziedzictwa: Tetiana Baranowa, Olga Bażan i Diana Pelc z Ukrainy, Wiktor Kurasz, Dymitr Jacewicz i Denis Lisejczykow z Białorusi, Mara Sprudza i Valda Petersone z Łotwy oraz Ramojus Kraujelis i Virginija Cijunskiene z Litwy.
Prof. Andrzej Zakrzewski przedstawił znaczenie tego wyjątkowego wydarzenia, jakim było zawarcie w dniu 1 lipca 1569 r. unii, w wyniku której powstała Rzeczpospolita Obojga Narodów. Nawiązał do tego także dr Hubert Wajs, dyrektor Archiwum Głównego Akt Dawnych, omawiając dokument. Przypomniał, że połączone kraje miały odtąd jednego władcę wspólnie wybieranego przez oba narody i tylko raz koronowanego w Krakowie; wspólny sejm – walny – obradujący w Warszawie, gdzie posłowie litewscy w liczbie 48 zasiadali obok 114 posłów koronnych, i senat (113 senatorów polskich i 27 litewskich – taką różnicę powodowała liczba kasztelanów w Koronie – 73 przy 10 na Litwie i wojewodów – 22 polskich przy 10 litewskich), wspólną obronę, politykę zagraniczną i monetę (lecz z odrębnymi stemplami – na Litwie herb Pogoń, w Koronie - Orzeł). Zabezpieczono odrębność Litwy przez zachowanie tytułów, dostojeństw i urzędów centralnych przy zagwarantowaniu równości Wielkiego Księstwa wobec Korony.

Zaproszenie na konferencję, zamieszczone także na ArchNecie, przyjęło ok. 60 osób, które przybyły 9 marca 2018 r. do Instytutu Historii PAN w Warszawie. Zebranych powitał prof. Zenon Piech, przewodniczący Zespołu Nauk Pomocniczych Historii i Edytorstwa przy Komitecie Nauk Historycznych PAN. Referat Nauki pomocnicze historii – nowa perspektywa poprzedził informacjami organizacyjnymi o wydarzeniach naukowych planowanych w 2018 roku. Poinformował też, że w czasie XX Powszechnego Zjazdu Historyków w Lublinie w 2019 roku planowane są dwa panele dotyczące nauk pomocniczych historii.
Prof. Z. Piech zwrócił uwagę na istotne zmiany, jakie zaszły w ostatnich latach, w tym zmiana pokoleniowa, rewolucja technologiczna i organizacji nauki, np. wprowadzenie systemu punktów. Wskazał też główne wyzwania stojące przed badaczami: określenie kanonu nauk pomocniczych historii, utrzymanie więzi z oddzielającymi się, coraz bardziej precyzyjnymi dziedzinami, np. genealogia i numizmatyka, budowanie środowisk badawczych w obszarach mniej aktywnych. Za istotne uznał prace metodologiczne, proponowanie klasyfikacji czy poszerzanie terminologii. Przypomniał też, że niedawno przetłumaczony został na języki Europy Centralnej Międzynarodowy słownik sfragistyczny, opracowany na początku lat 90. XX wieku. Polską wersję przygotował powołany przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych, prof. Władysława Stępniaka, zespół redakcyjny pod kierunkiem dr. hab. Marcina Hlebionka. Prof. Z. Piech, jako recenzent tego tłumaczenia, zwrócił uwagę, że w czasie, który upłynął między wydaniem obu publikacji, zaszły zmiany w stanie badań sfragistycznych, co sprawiło, że literalne i tylko tłumaczenie okazywało się niewystarczające. Stąd wynika konieczność ciągłego rozwoju nauk, np. paleografii i epigrafiki, które przeżywają pewien zastój. Apelował o przygotowywanie nowych poprawnych edycji źródeł, opatrzonych uwagami krytycznymi, o objęcie zainteresowaniami badawczymi nie tylko zasobów archiwów i bibliotek, ale też muzeów. Przekonywał również, że rozwój różnych dyscyplin wiedzy nie jest celem, ale środkiem do pogłębiania wiedzy o naszej przeszłości. I mimo instytucjonalnego regresu nauk pomocniczych, dbać trzeba o kształcenie przyszłych kadr.
Kolejny referent dr hab. Wojciech Drelicharz, w występieniu Dokończenie Monumenta Poloniae Historica – Series Nova a rozwój nauk pomocniczych historii, przypomniał historię monumentalnego wydawnictwa źródłowego i zasługi jego kolejnych edytorów – redaktorów Augusta Bielowskiego, Wojciecha Kętrzyńskiego, Władysława Semkowicza. Przyznał, że nie udało się w pełni zrealizować zamierzeń Nowej Serii MPH, m.in. dlatego, że prace nad korelacją wersji tekstów były żmudne i wymagały licznych badań źródłoznawczych. Prowadzili je po wojnie Gerard Labuda, Brygida Kürbis, Jerzy Luciński i Zofia Kozłowska-Budkowa. Przez długi czas edycje krytyczne źródeł były kołem napędowym nauki historycznej, a teraz sytuacja zmieniła się bardzo  niekorzystnie. Uznał, że w nowoczesnym państwie trzeba promować świadomość wagi dobrych edycji źródłowych i powrócić do nich, aby m.in. wydać cenne średniowieczne kodeksy i kroniki oraz przygotować reedycje poprzednich wydań pomników dziejowych. Wystąpienie zakończył wezwaniem: „Czas najwyższy dokończyć Nową Serię Monumenta Poloniae Historica”, traktując to jako „obowiązek sztafety pokoleń”.