Dnia 24 czerwca 2013 r. w Archiwum Narodowym w Pradze, minister spraw wewnętrznych Republiki Czeskiej Jan Kubice wręczył medale „Za zásluhy o české archivnictví” (Za zasługi dla czeskiej archiwistyki) 23 osobom, w tym siedmiorgu obcokrajowcom, wśród których znalazł się również dr Hubert Wajs – dyrektor Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie.

oprac. Ivo Łaborewicz
Archiwum Państwowe Oddział Jelenia Góra

Więcej:

Facebook Česká archivní společnost

Medaile Za zásluhy o české archivnictví 2013

Ivo Łaborewicz

AP Wrocław Oddział Jelenia Góra

Ciesząc się tym zaszczytnym wyróżnieniem Redakcja Archnetu składa niniejszym serdecznie gratulacje. Dla portalu, którego celem jest, promowanie otwartość archiwistyki, gotowości do współpracy i wzajemnej wymiany doświadczeń pomiędzy  archiwistykami narodowymi, nagroda czeskich archiwistów dla naszego kolegi jest powodem do radości i dumy.

Gratulujemy i życzymy dalszych sukcesów.

Redakcja ArchNetu

W Rzymie ukazało się niedawno krytyczne wydanie ważnego źródła historycznego dla dziejów Czech i Austrii, jakim jest korespondencja nuncjusza Stolicy Apostolskiego z początków XVII w. Antonio Caetaniego, z okresu sprawowania przez niego urzędu w Pradze, na cesarskim dworze Rudolfa II w latach 1607-1611. Jest to kontynuacja serii wydawniczej, jaka ujrzała światło dzienne jeszcze przed II wojną światową, staraniem historyków i archiwistów skupionych w Czechosłowackim Instytucie Historycznym w Rzymie.

Otwarcie dla badaczy Tajnego Archiwum Watykańskiego w 1881 r. stało się początkiem rozlicznych badań i publikacji źródeł niemal dla całego naukowego świata. Liczne kraje zaczęły organizować w Rzymie swoje zakłady historyczne, których zadaniem stała się naukowa penetracja oraz krytyczna edycja nieznanych dotąd materiałów archiwalnych. Również powstałe w 1918 r. państwo Czechów i Słowaków, już w latach 1921-1923, uruchomiło tu Czechosłowacki Instytut Historyczny. Działał on do 1941 r., kiedy to jego funkcjonowanie zostało brutalnie przerwane przez niemieckich okupantów. Zmiany polityczne, jakie nastąpiły po 1945 r., narzucenie Czechosłowacji ustroju komunistycznego, nie sprzyjały wznowieniu działalności tej ważnej instytucji. Dopiero w 1993 r. udało się otworzyć w Rzymie Czeski Instytut Historyczny (mieszczący się pod adresem: Via Concordia 1, 00183 Roma), który z powodzeniem kontynuuje dzieła swego poprzednika sprzed 50 lat. Jednym z najważniejszych dokonań okresu międzywojennego stało się wydanie, a w latach 1932-1946, trzech tomów korespondencji nuncjatury praskiej, w opracowaniu Mileny Linhart, zamierzonych na uprzystępnienie materiałów z lat 1592-1628, pod wspólnym tytułem „Epistulae et acta nuntiorum apostolicorum Imperator Apud 1592/1628”. Ponadto warto pamiętać, iż Instytut ten wydaje „Monumenta Vaticana res gesta Bohemicas illustrantia (1306-1471)”, jak również własny biuletyn „Il Bollettino dell’Istituto Storico Ceco di Roma”.
Obecnie opublikowany czwarty tom „Listów i akt nuncjatury apostolskiej”, poświęcony jest działalności nuncjusza Antonio Caetaniego, zawiera m.in. jego korespondencję od początku działalności, to jest do sierpnia 1608 r. do czerwca 1609 r.

Muzeum Rolnictwa im. ks. Krzysztofa Kluka w Ciechanowcu w oryginalny sposób uczciło 500-lecie powstania województwa podlaskiego. Z tej okazji wydało najstarszą mapę województwa, Jest to „Mappa szczegulna woiewodztwa podlaskiego zrządzona z innych wielu mapp miescowych tak dawniey jak y swiezo odrysowanych….”, opracowana w 1795 roku jako jedna z serii map poszczególnych województw. Serię tę należy uznać za znaczące osiągnięcie nowożytnej kartografii, powstałe na zamówienie Stanisława Augusta Poniatowskiego. Jej autor, Herman Karol de Perthées, był geografem królewskim, zięciem Canaletta. Podlaskiej mapy nie zdążył już powielić – jego plany, zrealizowane w odniesieniu do innych województw, pokrzyżował trzeci rozbiór. Oryginał tej mapy przechowywany jest w Zbiorze kartograficznym AGAD. Warto zwrócić uwagę, że województwo podlaskie jest jedynym, dla którego zachowała się zarówno taka mapa, jak i szkice miast oraz opisy parafii, będące podstawą odtwarzania sieci osadniczej.

Mappa szczegulna woiewodztwa podlaskiego...

Promocja wyjątkowej publikacji źródłowej miała miejsce w czasie konferencji „Podlasie Nadbużańskie” 500-lecie powstania województwa podlaskiego. Referenci pochodzący z Polski, Białorusi i Rosji przedstawili różne aspekty dziejów regionu zwanego Podlasie.

Ustrój archiwalny Szwajcarii jest zasadniczo różny niż w Polsce, co w znacznej mierze wynika z federacyjnego charakteru tego państwa. Według ustawodawstwa archiwalnego kantonu Zurych -”Archivgesetz” §6 z 1995 roku-  „Gemeinde”, czyli gminy/wspólnoty zobowiązane są do prowadzenia własnych archiwów. Należy zaznaczyć że określenie „Gemeinde” nie może być rozumiane w przypadku szwajcarskiego systemu ustrojowego wyłącznie jako gmina w sensie administracyjnym. Odnosi się ono oczywiście do gminy jako wspólnoty politycznej (odpowiednik gminy jako samorządu terytorialnego), ale także  wspólnoty religijnej, szkolnej, stowarzyszeń i innych związków komunalnych i społeczno kulturalnych, zawodowych i innych. Jest to konstrukcja ustrojowa specyficzna dla ustroju szwajcarskiego, nie znajdująca odpowiednika w polskich realiach.  Gmina szwajcarska określana jest przez doktrynę jako związek prawa publicznego wyposażony w osobowość prawną, ludność, terytorium, i dysponujący określanym zakresem uprawnień. W wyniku historycznych przeobrażeń  powstały również różne typy gmin. Kryterium rozróżniającym je stanowi rodzaj wykonywanych zadań. Istnieją zatem gminy polityczne – gmina mieszkańców jako jednostka administracyjna oraz gminy specjalne, do których należą gminy szkolne, religijne, wyborcze, czy też zajmujące się opieką społeczną.