W dniach 18-19 czerwca 2015 r. w Muzeum Rolnictwa im. ks. Krzysztofa Kluka w Ciechanowcu odbyła się konferencja międzynarodowa „Ludzie i wojna. Społeczne aspekty I wojny światowej w Europie Wschodniej”. Organizatorami konferencji, poza Muzeum, były następujące instytucje: Departament Kultury i Dziedzictwa Narodowego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego w Białymstoku, Zarząd Główny PTH, Wydział Politologii i Studiów Międzynarodowych UMK w Toruniu, Instytut Historii Litwy, Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, Archiwum Główne Akt Dawnych.
Udział w konferencji wzięli historycy z Polski, Białorusi, Litwy, Łotwy, Niemiec i Rosji.
Pierwszy dzień konferencji poświęcono głównie problemom uchodźstwa 1915 roku i jego wpływu na problemy przemian społecznych, politycznych oraz narodowościowych na pograniczu polsko-białoruskim, co zresztą było również tematem na panelu dyskusyjnym kończącym ten dzień obrad.
Norbert Tomaszewski z Muzeum Rolnictwa omówił związane z bieżeństwem wydarzenia na pograniczu mazowiecko-podlaskim. Poruszył zagadnienia dotyczące organizacji ewakuacji, struktury zawodowej ludzi w niej uczestniczących oraz stosunek do niej. Wskazał też główny, prowadzący z ziemi łomżyńskiej, kierunek bieżeństwa.
Dr Dangiras Mačiulis z Instytutu Historii Litwy w Wilnie zajął się tematem uchodźstwa w prasie litewskiej podczas I wojny światowej. Prasa zachęcała do zachowania spokoju i pozostania na miejscu. Tym, którzy zdecydowali się wyjechać, zalecano wyjazdy do dalszych, bezpieczniejszych guberni. Wilno stało się największym na Litwie skupiskiem uciekającej ludności. Prelegent podkreślił fakt, iż po wybuchu wojny Wilno bardzo zlituanizowało się. Przebywający w mieście uciekinierzy zaczęli np. domagać się odprawiania mszy po litewsku w każdym kościele. Wielu uciekinierów osiadło w Rydze. Obawiano się wynarodowienia Litwinów przez Łotyszy. Litewskość na obczyźnie bardzo wspierali litewscy księża, zachęcając do czytania litewskiej prasy i książek.

Australia, kontynentem emigrantów, dziś tworzących nowoczesny naród. Szczególny boom osadniczy przezywała po zakończeniu II Wojny Światowej do późne lata sześćdziesiąte ubiegłego wieku. Od 2009 r. Narodowe Archiwa Australii rozwijają program – wystawę multimedialną zatytułowaną „Pamięć Narodu” (Memory of Nation) poświęconą kształtowaniu się narodu australijskiego z integrujących się przybyszy z różnych stron świata.Wystawa obejmuje szerokie spektrum zjawisk społecznych oglądanych poprzez zasób. Zaprezentowano ponad 170 tysięcy dokumentów migracyjnych, a także zjawiska będące „akcentami” epoki takimi jak okładki albumów muzycznych i księżek (np. Lolita Nabokowa) zakazanymi przez rząd australijski w 1960 r., czy też wydruk królewskiego menu z wizyty Królowej Elżbiety II z 1954 r.Wystawa ujmuje także wcześniejsze zjawiska jak problem niekontrolowanego rozrostu populacji królików w latach trzydziestych, który zagroził ekosystemowi kontynentu.

Od publikacji podręcznika obejmującego zaktualizowaną metodykę szeroko rozumianego opracowania i przechowywania zasobu archiwalnego  w kantonie Zurych minął ponad rok. Pierwsza wersja ponad 300 stronicowego podręcznika została opublikowana w styczniu 2014 roku-publikacja ArchNetu.  Zawiera on wypracowane przez lata obowiązujące zasady i dobre praktyki dotyczące  zasobu archiwalnego,  uwzględniające  również standardy międzynarodowe. W maju tego roku ukazała się druga, poprawiona edycja podręcznika „Erschliessungshandbuch” Wersja 2.0 wydana przez Staatsarchiv des Kantons Zürich. Opracowanie podręcznika w pierwszej kolejności podyktowane było wprowadzeniem w kantonalnych archiwach Szwajcarii  AIS czyli Archivinformationssystems oraz decyzją o przeniesieniu do niego wszystkich tradycyjnych środków ewidencyjnych, a tym samym koniecznością zestandaryzowanego, stosunkowo głębokiego, homogenicznego opracowywania zasobu. Przez ponad rok podręcznik poddany został krytycznej ocenie zarówno wewnętrznej – oddział opracowania zasobu archiwalnego archiwum w Zurychu- jak również  przez zewnętrznych ekspertów i praktyków. W jego wyniku usunięte zostały drobne błędy i wprowadzono kilka uzupełnień do tekstu. Obejmują one rozszerzenia dotyczące prawnych ograniczeń dostępu do zasobu i okresów ochronnych, rozszerzenie zapisów dotyczących szczególnych przypadków dokumentacji i uzupełnienia zapisów sposobów liczenia wielkości zasobu. Zasadniczo jego układ nie uległ zmianie- omawiane są kolejne etapy porządkowania zasobu- nadanie struktury, sporządzenie opisu poszczególnych obiektów na wielu poziomach opisu archiwalnego zgodnego z ISAD i ISDIAH,  aż po opracowanie konserwatorskie, etykietowanie i w końcu magazynowanie zasobu archiwalnego. 

Kto lubi przeprowadzki?

I wszystko, co się z tym wiąże: segregowanie, redukowanie, pakowanie, przewożenie, rozpakowywanie, ustawianie....? O ile można w miarę sprawnie przenieść się z mieszkania do mieszkania, to przeprowadzenie zmiany lokalu instytucji, która od ćwierćwiecza zajmowała kamienicę w centrum Manhattanu, gromadząc archiwa, dzieła sztuki i eksponaty muzealne, trudno sobie wyobrazić.

Wieść o sprzedaży domu, który wynajmował Instytut Piłsudskiego w Ameryce na swoją siedzibę, była dużym zaskoczeniem dla jego pracowników. Instytut kojarzony był od wielu lat z Drugą Aleją na Manhattanie, miał stałe grono przyjaciół, wielbicieli, odwiedzających oraz badaczy, a tu nagle taka wiadomość! Niełatwo było się z nią pogodzić, ale innego wyjścia nie było. Niezwłocznie zorganizowano Kampanię Na Rzecz Przyszłości w celu zebrania funduszy na to przedsięwzięcie i opracowano logistykę zmiany lokalizacji. Przygotowania trwały ponad rok. Przede wszystkim musieliśmy znaleźć nową siedzibę, która pomieściłby nasze zbiory i zapewniła sprawne kontynuowanie działalności Instytutu. Najbardziej przypadł nam do gustu lokal zaproponowany przez Polsko-Słowiańską Federalną Unię Kredytową, a także warunki jego wynajmu. Rozpoczęły się prace adaptacyjne: zaprojektowanie i zabudowanie wnętrza, instalacja profesjonalnych zabezpieczeń, regałów oraz montowanie przestronnych szaf. Nieocenioną pomoc otrzymaliśmy z Instytutu Pamięci Narodowej, z którego oddelegowano ośmiu archiwistów, którzy w ciągu dwóch miesięcy profesjonalnie i sprawnie zapakowali archiwa oraz zbiory biblioteczne i pomagali w przenoszeniu ich do nowego lokum. Nie byliśmy w stanie policzyć tych wszystkich pudeł i paczek, które po przewiezieniu na nowe miejsce, zajęły większość powierzchni użytkowej, piętrząc się niemal pod sufit.