Od stycznia 2009 r. realizowany jest – w ramach programu eContentplus – projekt APEnet, którego celem jest utworzenie Europejskiego Portalu Archiwalnego (Archives Portal Europe). Za poprzedników uznać można takie projekty, jak np. EUAN, LEAF czy MICHAEL oraz archiwalne portale MRA czy UNESCO. Wykonawcą APEnet jest konsorcjum, złożone początkowo z 12 instytucji (w tym Fundacja Europeana), a w połowie 2011 r. w jego skład wchodzą archiwa z następujących krajów (w kolejności alfabetycznej): Belgia, Bułgaria, Czechy, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Łotwa, Malta, Niemcy, Polska, Portugalia, Słowenia, Szwecja. W ramach projektu wyróżniono 6 głównych zadań: zdefiniowanie logicznego modelu portalu – lider Bundesarchiv w Niemczech, zdefiniowanie fizycznego modelu portalu – lider Archivos Estatales w Hiszpanii, interoperacyjność między portalem archiwalnym Europeana – lider Narodowe Archiwum w Holandii, struktura zawartości portalu – lider Dyrekcja Archiwów Francji, upowszechnianie wiedzy o projekcie – lider Riksarkivet w Szwecji, zarządzanie projektem – lider ArchivosEstatales w Hiszpanii.

Na tworzonym portalu dostępna będzie informacja o materiałach archiwalnych przechowywanych w krajach Unii Europejskiej oraz, w miarę możliwości, kopie cyfrowe tych materiałów. W związku z tym, że portal Europeana już udostępnia cyfrowe wersje wielu dokumentów, APEnet powstaje w ścisłej współpracy z jego twórcami. Uczestnicy projektu przyjęli, że podstawą wspólnego gromadzenia danych będzie stosowanie określonych standardów do ich przygotowywania oraz zarządzania. Podstawowe są standardy Międzynarodowej Rady Archiwów: Międzynarodowy standard opisu archiwalnego ISAD (G) [EAD], Międzynarodowy standard archiwalnych haseł wzorcowych ciał zbiorowych, osób i rodzin ISAAR (CPF) [EAC] i Międzynarodowy standard opisu instytucji z zasobem archiwalnym ISDIAH [EAG]. Istotny ma być także Standard kodowania i transmisji metadanych [METS]. Po ponad dwóch latach trwania projektu wypracowano już właściwą, specyficzną dla przygotowywanego portalu wersję EAD, która umożliwiła pomyślne połączenie danych przekazywanych przez członków konsorcjum. W połowie 2011 r. zgromadzono w portalu dane z 49 instytucji, tzn. opisy ponad 8,1 mln obiektów oraz kopie cyfrowe ponad 5,2 mln obiektów .

Zgodnie z trzecim celem strategicznym Międzynarodowej Rady Archiwów przyjętym na Międzynarodowym Kongresie Archiwów w Kuala Lumpur w lipcu 2008 r. podjęte zostały prace nad opracowaniem "Zaleceń do zastosowania ISAD(G) w archiwach architektury" (Lignes directrices pour appliquer ISAD(G) aux archives d’architecture). Instytucją odpowiedzialną za prowadzenie prac jest Sekcja archiwów architektury MRA. (SAR).
"Archiwa architektury są wykorzystywane przez różne typy badaczy takich, jak zawodowi architekci, technicy, studenci itd. Rysunki techniczne znajdują sie w różnych jednostkach archiwalnych, w zespołach zarówno prywatnych jak i publicznych, są wykorzystywane do działalności ekonomicznej, prawnej i kulturalnej. Archiwiści mają problem w postępowaniu z nimi w szczególności w tym, co dotyczy opisu( zawartości technicznej, odwzorowań graficznych i techniki wykonania samych dokumentów)." Zaproponowane rozwiązanie wiążące opis dokumentacji technicznej- architektonicznej z normą ISAD(G) ma ułatwić zarówno opracowywanie jak i udostępnianie dokumentacji architektonicznej w archiwach. Zakończenie prac przewidziano na rok 2012.

Na podstawie Lignes directrices pour appliquer ISAD(G) aux archives d’architecture
Opracował Adam Baniecki
AP/O Lubań

Już w 2015 roku planowane jest otwarcie nowej siedziby Archiwum Miejskiego w Kolonii (Kölner Stadtarchiv). Będzie to najnowocześniejsze i najbezpieczniejsze archiwum w Europie. Do tego, jego forma architektoniczna zaspokoi gusta najbardziej wybrednych estetów. Nawet ekolodzy mogą być zachwyceni, ponieważ obiekt ten zbudowany będzie w technice tzw. domu pasywnego. Dom pasywny to standard wznoszenia obiektów budowlanych, który wyróżniają bardzo dobre parametry izolacyjne oraz zastosowanie rozwiązań, mających na celu zminimalizowanie zużycia energii. Dzięki temu zapotrzebowanie na nią, jest ośmiokrotnie mniejsze niż w tradycyjnych budynkach. W domach pasywnych redukcja zapotrzebowania na ciepło jest tak duża, że nie stosuje się w nich tradycyjnego, systemu grzewczego, a jedynie dogrzewanie powietrza wentylacyjnego.

Pracownia naukowa. fot. Stadt Köln

Właśnie niedawno, 18 czerwca rozstrzygnięto konkurs na projekt budowy nowego Archiwum Miejskiego Kolonii. Spośród 40 nadesłanych z całej Europy prac konkursowych, nagrodzono 5 projektów przyznając nagrody w kwotach od 65 tys. do 20 tys. euro. Spośród tak wielu propozycji najlepszym okazał się projekt architektów z Darmstadt biura „Waechter und Waechter”.
Na prawie hektarowej działce przy Eifelstrasse w południowej części miasta, powstanie wielofunkcyjny kompleks użyteczności publicznej - centrum naukowe i kulturalne Kolonii, z przeznaczeniem na siedzibę archiwum miejskiego, ośrodek sztuki współczesnej oraz centrum muzealne i biblioteczne. Powierzchnia całkowita obiektu wynosić będzie ponad 30 tys. metrów kw., z czego ponad 20 tys. metrów kw. przeznaczone zostanie dla potrzeb archiwum miejskiego - magazynów na 20 km akt oraz powierzchni wystawowo- konferencyjnej i administracyjnej.
Oprawa zewnętrzna budynku rozumiana dosłownie, ma podkreślać jego rangę i znaczenie w przestrzeni miasta. Na zewnątrz bowiem kompleks obłożony zostanie szlachetnymi płytami ze stopu miedzi. Wnętrze jest również interesujące i zaplanowane z dużym rozmachem. Każda z ulokowanych tam instytucji, poza odrębnymi przestrzeniami, będzie miała również obszary publiczne wspólne dla nich wszystkich – foyer, sale konferencyjne i wystawowe.
Duży nacisk położono na bezpieczeństwo, a więc zadbano maksymalnie o zabezpieczenia przed czynnikami przyrodniczymi, kradzieżami i wandalizmem. I tak w centrum kompleksu znajduje się skarbiec "Schatzhaus" z wielopoziomowymi magazynami. Otoczony jest on ze wszystkich stron wewnętrznym dziedzińcem i pozostałymi, niższymi budynkami usytuowanymi na planie prostokąta. Archiwum będzie posiadało swoją pracownię konserwacji, ale również laboratorium, komory osuszające i nawilżające, a także własny liofilizator.
Burmistrz Kolonii Jürgen Roters jest dumny z powodu podjętych decyzji – najpierw z decyzji o odbudowie archiwum podjętej po 6 miesiącach od katastrofy z 03.03.2009 r. i z obecnego rozstrzygnięcia konkursu. Pomiędzy tymi dwoma wydarzeniami była jednak długa i ciężka praca związana z ratowaniem bezcennego zasobu, o czym pisaliśmy już kilkukrotnie na łamach Archnetu. Przyszłość jednak rysuje się obiecująco dla tak ciężko doświadczonego kolońskiego archiwum. Wysokie zaś standardy i technologia zastosowane w tym przypadku w budownictwie archiwalnym, być może kiedyś również zawitają nad Wisłę.

Na podstawie: Wettbewerb für Neubau des Historischen Archivs ist entschieden, Stadt Köln
oprac: Jolanta Leśniewska
AP Oddział Kutno

Z okazji 75 rocznicy wybuchu hiszpańskiej wojny domowej, 28 czerwca, The National Archives opublikowało dokumenty dotyczące uczestnictwa w niej Brytyjczyków.
Ukazują one, że więcej ochotników, niż wcześniej sądzono, opuściło Wielką Brytanię i zaciągnęło się do Międzynarodowej Brygady walczącej w Hiszpanii. Działo sie tak pomimo oficjalnego stanowiska rządu brytyjskiego o nie interweniowaniu. Tysiące mężczyzn i kobiet inspirowanych swoimi przekonaniami politycznymi postanowiło stanąć w obronie Drugiej Republiki Hiszpańskiej przeciwko powstaniu wojskowemu gen Franco.

Dokumenty Służb Bezpieczeństwa (KV), które już dziś są dostępne online, zawierają listę nazwisk ponad 4000 ochotników, którzy opuścili Wielką Brytanię i walcząc na froncie zginęli. Opublikowanie ich w pewien sposób ma służyć oddaniu czci poległym. W końcu byli oni jednymi z pierwszych, którzy chwycili za broń w walce z faszyzmem, broniąc demokracji. Dwustustronicowy wykaz zapewnia naukowcom i historykom nowe cenne źródło informacji. Jest to też dobre źródło informacji dla tych, którzy chcą sprawdzić czy ktoś z krewnych nie walczył w Hiszpanii. Dokument ten zawiera nazwiska mężczyzn i kobiet opuszczających porty brytyjskie w drodze na front w Hiszpanii . Między innymi występują tam pozycje dotyczące pisarza Erica Blaira (znanego bardziej jako George Orwell), w którego książce Homage to Catalonia ( wyd .1938; wyd. polskie W hołdzie Katalonii, 1985) opisuje swoje przeżycia z Brygad Międzynarodowych (International Brigades).
Dokonano również digitalizacji kart katalogowych bardziej znanych osób jak Clive Branson, Sidney Cole, Fred Copeman i również udostępniono je w sieci.

Więcej:
Spanish Civil War records released to mark 75th anniversary
Spanish Civil War: British Volunteers List

oprac: Krzysztof Baniecki