Dnia 18 sierpnia 2011 r. Komitet Dobrej Praktyki i Norm Grupa Robocza na Temat Dostępu  Międzynarodowej Rady Archiwów (COMITE DES BONNES PRATIQUES ET DES NORMES GROUPE DE TRAVAIL SUR L’ACCES) opublikowała projekt nowego standardu pt: Podstawowe zasady dostępu do archiwów/archiwaliów (Principes relatifs à l’accès aux archives). We wstępie do dokumentu autorzy napisali:
"Dostęp jest procesem, który pozwala na korzystanie z archiwów ponieważ z jednej strony obejmuje autoryzację legalności, a z drugiej środki ewidencyjne. Od 1994 r. Międzynarodowa Rada Archiwów (MRA) opublikowała cztery normy opisu archiwalnego: ISAD(G) w 1994 r., ISAAR(CPF) w 1996 r., ISDF w 2008 i ISDIAH w 2008 r. Normy te odnoszą się do środków ewidencyjnych, będącym jednym z dwóch elementów warunkujących dostęp do archiwaliów; zostały one zastosowane do praktycznego opisu. Tekst "Podstawowych zasad" odnosi się do drugiego elementu warunkującego dostęp do zasobu: władzy prawnej pozwalającej na dostęp do archiwów." (tłum. AB). Dokumentami komplementarnymi z "Podstawowymi zasadami" są: Kodeks deontologiczny archiwów z 1996 r. oraz Uniwersalna deklaracja o archiwach z 2010 r. (przyjęta w Oslo).
Zaprezentowany tekst jest tekstem roboczym opublikowanym celem zebrania opinii w środowisku archiwistów z całego świata.
Zgodnie z przyjętym kalendarzem tekst ostateczny powinien być przyjęty przez Zgromadzenie Ogólne MRA w Brisbane w Australii w sierpniu 2012 r.
Dokument składa się z kilku części:
1. Wstęp
2. Zasady ogólne dostępu do archiwów  (jest ich 10)
3. Zalecenia techniczne 
a. Opracowanie polityki dostępu.
b. Zgodność ograniczenia w udostępnianiu w momencie przejmowania akt.
c. Kontrola nad udostępnianiem fizycznym dokumentów o ograniczonej dostępności.
d. Zgoda na udostępnianie dokumentów o ograniczonej dostępności osobom będącym personelem wykonującym swoje obowiązki.
e. Opis archiwaliów o ograniczonym dostępie.
f. Odpowiedzi na pytania dotyczące dostępu do archiwaliów o ograniczonym dostępie.
g. Podejmowanie decyzji obejmujących udostępnianie.
h. Ustanawianie klauzul o ograniczeniu udostępniania.
i. Sprawdzenie klauzul o ograniczeniu udostępniania.
j. Otwarcie na udostępnianie dokumentów o uprzednio ograniczonym udostępnianiu.
Aneksy techniczne
4. Słownik
Nowa norma dostępna jest obecnie w językach angielskim i francuskim.
Więcej:  Principes d'accès aux archives : votre avis nous intéresse !

oprac. Adam Baniecki
AP Lubań

6 sierpnia 1961 r. z kosmodromu Bajkonur wyruszył statek kosmiczny "Wostok-2" z astronautą Hermanem Titowem pokładzie. Był to drugi załogowy lot orbitalny w historii, trwający ponad dobę: przez 25 godzin i 11 minut statek okrążył Ziemię ponad 17 razy (dla porównania, pionierski lot Gagarina trwał 1 godzinę i 48 minut, a Ziemię okrążył on tylko raz).
Na stronie internetowej rosyjskich archiwów państwowych dostępna jest bardzo interesująca wirtualna wystawa fotografii – zarówno z życia prywatnego kosmonauty, jak i oficjalnych wydarzeń, w jakich z racji swoich osiągnięć brał udział (m. in. wspólne zdjęcia z prezydentem Johnem Kennedy, Jurijem Gagarinem, Walentyną Tierieszkową).

oprac. Edyta Łaborewicz
Archiwum Państwowe Legnica

10 sierpnia br. na wniosek Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Prezes Rady Ministrów Donald Tusk powołał na stanowisko Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych dr. hab. Władysława Stępniaka.

Prof. dr hab. Władysław Stępniak
Naczelny Dyrektor Archiwów Państwoych

Dr hab. Władysław Stępniak jest profesorem nadzwyczajnym Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, członkiem Międzynarodowego Komitetu Doradczego Programu UNESCO Memory of the World oraz Polsko-Rosyjskiej Grupy do Spraw Trudnych.

W latach 1973-1976 był doktorantem w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk, po czym związał się z Naczelną Dyrekcją Archiwów Państwowych. Przez kolejnych siedem lat pełnił w NDAP funkcję asystenta a następnie adiunkta w Zakładzie Naukowym Archiwistyki. W latach 1983-1997 pracował w Archiwum Głównym Akt Dawnych, początkowo jako zastępca dyrektora, a później jako Dyrektor AGAD. Od 1997 r. Władysław Stępniak ponownie związany jest z NDAP – do 2007 r. jako pierwszy Zastępca Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych, następnie jako jego Doradca.

W trakcie swojej naukowej kariery Władysław Stępniak uczestniczył w badaniach prowadzonych w zagranicznych uczelniach wyższych – po raz pierwszy w Belgradzie jako stypendysta Wydziału Nauk Politycznych tamtejszego Uniwersytetu. Kolejne wyjazdy odbywał jako „visiting profesor” – w 1985 r. Uniwersytetu Londyńskiego, a w latach 1994-1995 Uniwersytetu Stanforda. Również w ostatnim czasie Władysław Stępniak aktywnie współpracował ze środowiskiem akademickim, wykładając w Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego, w Akademii Świętokrzyskiej w Kielcach oraz na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Jest autorem ok. 220 publikacji naukowych, w tym czterech monografii. Podstawowym nurtem jego badań naukowych są problemy międzynarodowej ochrony prawnej dóbr kultury, dzieje rozproszenia po świecie i rewindykacji archiwaliów polskich oraz problematyka udostępniania zbiorów. Do jego naukowych zainteresowań zalicza się m.in. pozycja państw małych i średnich w stosunkach międzynarodowych w XX wieku, ze szczególnym uwzględnieniem problematyki bałkańskiej.

Na podstawie materiałów NDAP.

Choć może wydawać się to dziwne, to bardzo zaawansowana technologia znajduje coraz częściej zastosowanie w archiwistyce, konkretnie w technikach zabezpieczania zasobu archiwalnego przed zniszczeniem i destrukcją. Mogliśmy się o tym przekonać wielokrotnie przy okazji np. różnych katastrof, jakie spotykały zasoby archiwalne, jak chociażby ta najbardziej spektakularna w ostatnich latach, w Kolonii w 2009 r. Zastosowano tam na wielką skalę technikę kojarzącą nam się bardziej z przemysłem spożywczym- np. produkcja kawy rozpuszczalnej- niż z archiwistyką. Zamoknięte w wyniku katastrofy akta były zmrażane, a następnie poddawane procesowi liofilizacji. Teraz zaś przyszła kolej na wykorzystanie, niezwykle obiecującej i przyszłościowej nauki, jaka jest nanotechnologia. Rozumie się przez nią zestaw technik i sposobów tworzenia rozmaitych struktur o rozmiarach nanometrycznych, czyli na poziomie pojedynczych atomów i cząsteczek. Nazwa przedrostka pochodzi z języka greckiego: nanos (νάνος), co oznacza „karzeł”. Jest to jedna miliardowa metra, czyli jedna milionowa milimetra. Jeden nanometr równa się zatem 10−9 m. W notacji naukowej zapisuje się to jako 1 E-9 m oznaczający 0,000 000 001 × 1 m.
Grupa badawcza złożona z egipskich i niemieckich naukowców działających przy Martin-Luther-Universität Halle-Wittenberg, w ciągu dwóch lat, opracowała nowe metody zabezpieczania i konserwacji dzieł sztuki, które w niedalekiej przyszłości mogą mieć zastosowanie również w muzeach, bibliotekach i archiwach. Technika ta polega na spryskaniu powierzchni konserwowanych obiektów nanocząsteczkami srebra z nanowłóknami polimerowymi, które tworzą na powierzchni niewidoczną dla oka warstwę ochronną. Zastosowanie nanocząsteczek srebra powoduje przede wszystkim zahamowanie rozwoju szkodliwych mikroorganizmów, w szczególności pleśni. Wcześniej metoda stosowana była w medycynie przy tworzeniu warstw antybakteryjnych w implantologii.
Dotychczas jedynymi sposobami usuwania pleśni było traktowanie zarażonych nią obiektów, szkodliwymi dla zdrowia środkami chemicznymi, lub promieniami radioaktywnymi. Pierwsze próby z zastosowaniem nowatorskiej metody z przedrostkiem „nano-„ przeprowadzone zostały na starożytnych papirusach oraz innych staroegipskich znaleziskach archeologicznych z materiałów organicznych- skóry i wełny. Zaletą zastosowania cząsteczek srebra jest to, że w wyniku jego użycia nie zmienia się ani struktura, ani wygląd konserwowanego obiektu. Jest też to zupełnie obojętne dla zdrowia. Obecnie prowadzone są jeszcze badania nad trwałością ochronnej nanopowłoki. Po zakończeniu badań planowane jest sympozjum naukowe w Kairze oraz pełne przedstawienie środowisku naukowemu wyników badań.
Wygląda na to, że w wyniku rozpowszechnienia się nanotechnologii, wszelkiego rodzaju pleśnie i inne organizmy szkodliwe dla obiektów naszego codziennego zainteresowania, przestaną spędzać sen z powiek kustoszom w muzeach, bibliotekach i archiwach.

Na podstawie: Augias.net
oprac. Jolanta Leśniewska
AP/Oddział Kutno